عکاس سید حجت طباطبایی
تاریخچه روستا
در حال حاضر این روستا مرکز دهستان بررود است. این روستا سابقه‌ای دیرینه دارد. نام و نشان مشاهیر و مفاخر روستا حداقل از قرن هشتم هجری قمری در منابع مختلف دیده می شود. از همان زمان تاکنون از این منطقه با عنوان «طرق» یاد می شود. بسته به نوع تلفظ این نام را معمولاً با فتحه می خوانند ولی در دهخدا این نام با ضمه درج شده است. در این حال باید نام روستا را اشاره‌ای به واقع شدنش در مسیر چند آبادی بدانیم. به تعبیر دهخدا طرق در سر راه مالرو عمومی ریوش به بردسکن قرار گرفته است. یکی از اهالی معتقد است این نام اشاره به راه و روش مردم برای زندگی در کوهستان دارد.
با نگاهی به بعضی از اسامی رایج برخی از مناطق روستای طرق به نام موده (مونِ ده) و دِه بالا ودشتِ ده نشان از این دارد که روزگاری آنجا داخل روستا بوده است و سر در گذشته‌های دور دارد و طبق نقل قول قدیمی‌ها که نسل به نسل به دست ما رسیده ناامنی‌های زیاد آن روزگار باعث شد تا مردم برای امنیت در دامنه کوه مسقر شدند و بافت چند صد ساله پلکانی آن قرن ها محل زندگی بوده و قلعه دارای سه درب بوده است که وردوی غربی آن هنوز سالم است ولی اثری از درب چند صد ساله مشاهده نمی شود.
پیش از این گمان بر این بود که روستای طرق که زادگاه شاعر و عارف و خطاط پرآوازه اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری قمری کاتبی طرقی است که به کاتبی ترشیزی و کاتبی نیشابوری شهرت دارد و در ششصد سال پیش وفات نموده است قدمتی در حدود 1000 ساله دارد اما در شرح حال ابوسعید ابوالخیر و در کتاب اسرالتوحید مشخص شد که ایشان سفری به روستای طرق داشته و از بزرگی اهل روستای طرق متوفی 1100 سال پیش به نام دادا به بزرگی یاد می کند که این نشان از این دارد که روستای طرق قدمتی هزار و چند صد ساله دارد.
بافت روستا
روستای طَرق با بافت قدیمی و پلکانی و صخره‌ای واقع در پایین روستا و در حاشیه رودخانه‌ای دائمی به نام "قلعه نو" در دل کوه با آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های خنک می باشد و مردمی سخت کوش ولی مهربان و میهمان نواز و بقول محلی خودشان "غریب پرست" می باشد. این روستا در فاصله 8 کیلومتری شهر ریوش و مرکز کوهسرخ و در فاصله 42 کیلومتری شمال شهر کاشمر و 100 کیلومتری جنوب نیشابور واقع شده از ناحیه غرب به سبزوار نیز راه دارد.
ویژگی‌های کالبدی روستا
مصالح بکار رفته در روستا بوم آورد بوده و از سنگ، چوب و خشت می باشد. بستر خانه‌ها بر روی صخره‌های طبیعی و سخت است که حتی بخشی از بافت خانه را نیز تشکیل می دهد.
ویژگی‌های معماری بومی خانه‌های مسکونی روستا
روستا طرق یکی از روستاهای مهم شهرستان و حتی استان بخاطر بافت پلکانی روستا است، روستایی که خانه‌ها به صورت پله کنار هم ساخته شده‌اند به صورتی که پشت بام هر خانه حیاط خانه بالاتر خود را تشکیل می دهد و این نوع بافت و طبیعت روستا منظره زیبایی را به چشمان بینندگان هدیه می دهد. در بافت سنتی تقریبا تمام خانه‌ها رو به جنوب و رو به قبله می باشد تا از نور خورشید بیشترین استفاده بشود. پنجره‌ها رو به ایوان باز می شود تا از نور خورشید استفاده شود و همین طور از برف و باران در امان باشند و نیز زیبایی منحصر به فردی به معماری خانه ها می دهد. درب اتاق‌ها به یک راهرو باز می شوند تا اتاق‌ها در تابستان خنک و در زمستان گرم بمانند. دیوارهای گلی پرقطر؛ باعث می شوند تا در زمستان و تابستان گرما و سرما را از خود عبور ندهند. پشت و روی تمام دیوارها با کاهگل پوشیده شده است.
ویژگی‌های محیطی-اجتماعی
این روستا حدود ۹۵۰ خانوار جمعيت دارد شغل اكثريت اهالي روستا كشاورزي مي باشد. محمد بن عبدالله کاتبی (ترشیزی-نیشابوری)، شاعر نادره‌گوی و وارسته نیمه اول قرن نهم هجری می باشد. وی زاده قریه طرق واقع در بخش کوهسرخ کاشمر فعلی است. به راه انداختن دسته جات سينه زني و زنجير زني و مراسم شبيه خواني و نخل گرداني (داربستي چوبي كه با پارچه‌هاي سياه و گاهي رنگين تزئين مي شود و يادگار كجاوه‌هاي حامل اهل بيت امام حسين(ع) است) از گذشته‌هاي دور در روستا انجام می گیرد.
الگوی معیشت و سکونت
اقتصاد روستای بر مبنای چندین درامد مختلف شکل می گیرد. در روستای طرق همانند تمامی روستاهای ایران یا شاید گفت تمام دنیا درآمد و ارتزاق عمومی مردم در ابتدا از طریق پرورش دام بوده اما با توجه به شکل روستا که نزدیک به رودخانه می باشد می توان به جرات از کشاورزی همراه به دامپروری یاد کرد .آنچه مسلم است کشاورزی و دامپروری دو موضوع مرتبط و غیرقابل تفکیک از هم می باشد که مکمل همدیگر است. اما در نگاهی شاید گفته شود در مدل زندگی عشایر کشاورزی جایگاه اساسی نداشته و این دسته از مردم با کوچ و یلاق و قشلاق زندگی و امرار معاش می نمایند. این مطلب از هر نظر قابل قبول و بحثی در آن نیست اما با پیشرفت‌های انسانی نیاز به یکجا نشیی احساس و عده کثیری این شیوه از زندگی را انتخاب نموده و بسیار زود به آن روی آورده‌اند.
کشت آبی در روستا به دلیل قرار داشتن در منطقه کوهستانی نسبت به کشت دیمی کمتر دیده می شود. مهم‌ترین محصولات روستا: آلو، سیب، گردو و بادام می باشد. مراتع غني پيرامون روستا موجبات رونق دامداري را فراهم كرده و انواع محصولات دامي مانند: شير، ماست و پنير، گوشت و پشم در روستا توليد مي شود.
ساختار قومی–فرهنگی
مردم روستای طرق به زبان فارسی و با گویش خراسانی و کاشمری صحبت می‌کنند.
فاصله روستا از شهر نزدیک یا مرکز شهرستان و یا مرکز استان
فاصله از شهر ریوش: 8 کیلومتر
فاصله از شهرستان کاشمر: 33 کیلومتر
فاصله از نیشابور: 108 کیلو متر
فاصله از تربت حیدریه: 100 کیلومتر
فاصله از مشهد: 240 کیلومتر
دسترسی‌ها و معابر
راه‌های بین روستایی: اين معبر در روستا از شمال وارد شده و به سمت جنوب حركت مي كند. طول اين معبر 1000 متر است. با عرض آسفالت 6 متر، عملکرد اين راه، جابجايي سريع و تامين ارتباط با ساير سکونتگاه‌هاست. اين محور دارای تجهيزات روشنايي، جدول‌کشی و... است.
معبر درجه 1: نقش اصلي در اين نوع معبر علاوه بر جابجايي وسيله نقليه، نقش دسترسي نيز مي باشد. سرعت مجاز وسايل نقليه در این راه 20 تا 40 كيلومتر است.
معبر درجه 2: اين راه‌ها در سطح روستا با جهت عمود بر معبر درجه 1 قرار گرفته‌اند و به درون محلات نفوذ مي كنند و داراي ساختار سلسله مراتبي مي باشند. اين معابر در بخش قديمي روستا به صورت شرقی-غربی واقع شدند.
معبر درجه 3: اين معبر باعت اتصال محلات به يکديگر است و هم چنين نقش دستر سي خانه‌ها به معبر درجه دو را دارد. اين معبر عرض كمي دارد.
جاذبه‌های گردشگری روستا
این روستا از جمله روستاهای مورد علاقه عکاسان و فیلمبرداران است. طرق از جمله محدود روستاهای دیار ترشیز است که مناظرش به صورت کارت پستال و پوستر عرضه شده است. دیدنی‌ها و آداب و رسوم روستا به صورت فیلم درآمده است. سایت آریا در نزدیکی طرق محلی مناسب برای ورزش پاراگلایدر است. ارتفاع 600 متری سایت «آریا» در کوهسرخ، شرایط مناسبی برای پرواز و برگزاری مسابقات و فستیوال‌های استانی و کشوری فراهم کرده است. در کنار این همه منازل تاریخی و آثار باستانی روستا و ارتفاعات زیبای اطراف آبادی در کنار منزل هوش‌ربای باغات جلوه‌ای لطف حضرت حق به مردمان دینمدار این روستاست.
تنگل‌هاي روستاي طرق: تنگل نقل كه متصل به دشت پيكمر، تنگل گاوري بسيار سر سبز و ديدني مي باشد. رودخانه شش طراز به طول تقریبی 35 کیلومتر تا محل طرازها (شش طراز) یکی از مهم‌رین رودخانه‌هاي در خور ذکر مناطق اطراف است. اين رودخانه از وسط باغ‌هاي روستاي طرق گذشته و با آبياري باغات مناطقي بسيار ديدني و چشمه‌هاي جوشان را رقم زده است. آرامگاه پیر(دادا) در جنوب روستا و در دامنه دو کوه که مورد توجه مردم از گذشته تا حال بوده است.